4 lipca 1946 r. w Kielcach rozegrał się pogrom, który był największym po II wojnie światowej aktem antysemickiej zbrodni w Polsce. W tym dniu mieszkańcy miasta, wzburzeni plotką o rzekomym mordzie rytualnym na chrześcijańskim dziecku, wraz z żołnierzami i milicjantami zaatakowali żydowskich współmieszkańców, którzy powrócili do Kielc. Na skutek spóźnionej, nieudolnej i chaotycznej interwencji władz w wypadkach zginęło kilkadziesiąt osób, co najmniej 40 Żydów, a także 2 Polaków, którzy stanęli w ich obronie. Rannych zostało około 40 osób. Pogrom przekreślił nadzieje ocalonych z Holocaustu na odbudowę zorganizowanej społeczności w Kielcach i wywołał masowy exodus Żydów z Polski, który objął około 100 tysięcy osób. Zbiorowy, mający charakter manifestacji pogrzeb ofiar pogromu odbył się 8 lipca 1946 r na kieleckim cmentarzu żydowskim.
Poniżej program obchodów 78. rocznicy pogromu kieleckiego przygotowany przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego.
4 lipca 2024 roku
godz. 14.00, kielecki cmentarz żydowski (al. Na Stadion)
Żydowsko-chrześcijańska modlitwa w intencji ofiar nienawiści i uprzedzeń z 4 lipca 1946 roku, a także o pokój na całym świecie.
Zapalenie zniczy, złożenie kamieni
godz. 16.00, kamienica przy ul. Planty 7
1. Odczytanie inskrypcji – przebieg pogromu po polsku, hebrajsku i angielsku
2. Odczytanie nazwisk ofiar
3. Zapalenie zniczy przy „kamieniach pamięci” z nazwiskami ofiar
4. Przemówienia
5. Pieśń „Pokój daj nam Panie”
6. Złożenie wieńców i kwiatów
Marsz pamięci na trasie kamienica przy ul. Planty 7
– przejście podziemne pod rondem Herlinga-Grudzińskiego pomnik Menora (al. IX Wieków Kielc) - zapalenie zniczy dla uczczenia Żydów z kieleckiego getta ofiar Holocaustu
- przejście chodnikiem wzdłuż al. IX Wieków Kielc, dalej Ogrodem Wolności do Memoriału Sprawiedliwych przy budynku dawnej synagogi ul. Warszawska i zapalenie zniczy dla uczczenia Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej.
Wydarzenia towarzyszące:
3 lipca, godz. 17.30, Instytut Kultury Spotkania i Dialogu, ul. Planty 7
Rozmowa w ósmą rocznicę premiery filmu „Przy Planty 7/9”.
O realizacji i recepcji filmu rozmawiać będą Michał Jaskulski – współreżyser i Bogdan Białek – bohater filmu ze specjalnym udziałem on-line Lawrence’a Loewingera współreżysera filmu z USA.
Film „Przy Planty 7/9” realizowany był przez blisko 10 lat był realizowany w Kielcach, Izraelu i Stanach Zjednoczonych. Dokument opowiada o pogromie kieleckim, który miał miejsce 4 lipca 1946 roku w Kielcach oraz o kieleckiej drodze do pojednania.
7 lipca, godz. 11.30
kościół akademicki pw. św. Jana Pawła II, ul. Wesoła 54
Msza święta w intencji ofiar pogromu kieleckiego i za mieszkańców Kielc
Ilustracje:
- Pomnik ofiar pogromu kieleckiego „White Wash II" amerykańskiego artysty Jacka Sala przy al. IX Wieków Kielc.
- Tablica upamiętniająca 50. rocznicę pogromu na kamienicy przy ul. Planty 7.
- Tablica upamiętniająca ofiary pogromu na kamienicy przy ul. Planty 7 z 1990 r.
