82 lata temu powstała Armia Krajowa

grafika-aktulanosci-jodla

14 lutego 1942 r. rozkazem Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego, Związek Walki Zbrojnej, działający od 13 listopada 1939 r., przemianowano na Armię Krajową. W jej skład której weszli żołnierze zakonspirowanych sił zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego. Armia Krajowa stała się integralną częścią Polskich Sił Zbrojnych, podporządkowaną Naczelnemu Wodzowi działającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, okupowanym przez Niemcy i ZSRR.

Na obszarze przedwojennego województwa kieleckiego działał Okręg Radomsko-Kielecki AK. Siedzibą Komendy Okręgu były kolejno: Kielce, Radom, Skarżysko, ponownie Kielce i Częstochowa. Pierwszym komendantem Okręgu został: płk dypl. Leopold Endel-Ragis. W samych Kielcach konspiracyjne komórki AK powstały w Zakładach „Społem”, na kolei, w fabrykach „Granat” i „Ludwików”. Zorganizowano też oddziały w poszczególnych rejonach i dzielnicach miasta.

W kwietniu 1940 r. powołano specjalny pion dywersyjny pod nazwą Związek Odwetu, przekształcony później w Kierownictwo Dywersji (Kedyw). W Kielcach Kedywem dowodził m.in. por. Jan Piwnik „Ponury”. W mieście grupami specjalnymi dowodzili:  Marian Sołtysiak, Zbigniew Kruszelnicki i Zygmunt Firley. W Górach Świętokrzyskich oddziały partyzanckie staczały bitwy z wojskami niemieckimi.

Na początku sierpnia 1944 r., w związku z akcją „Burza”, rozpoczęła się mobilizacja, podczas której większość członków AK z terenu Kielc znalazła się w 4. Pułku Piechoty Legionów AK, z którym odbyła kampanię, m.in. w lasach przysuskich, koneckich i włoszczowskich.

Uroczystości rocznicowe odbędą się 14 lutego w Kielcach o godzinie 12 przy pomniku Armii Krajowej „Jodła” na Skwerze Stefana Żeromskiego. W dniach 14-29 lutego 2024 r., na tym skwerze prezentowana będzie wystawa plenerowa Stefan Rowecki „Grot” przygotowana przez Delegaturę IPN w Kielcach.

 

Ilustracje (ze zbiorów MHKi):

  1. Książka pt. „Jodła” poświęcona jest działaniom Armii Krajowej na Kielecczyźnie w latach okupacji niemieckiej.
  2. Żołnierze 4 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej.
  3. Pomnik poświęcony udanemu zamachowi żołnierzy AK na agenta gestapo Franza Wittka w kieleckim parku miejskim..
  4. Partyzanci oddziału „Jędrusie”. W okresie realizacji planu „Burza” działali w strukturach Armii Krajowej.