Czterdzieści trzy lata temu, pamiętnej nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. wprowadzono w Polsce stan wojenny, którego celem była likwidacja struktur opozycji demokratycznej w PRL-u i obrona reżimu komunistycznego. Władzę przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego pod przywództwem gen. Wojciecha Jaruzelskiego, a na ulice polskich miast wyszło około 70 tys. żołnierzy, 30 tys. milicjantów oraz kilkanaście tysięcy funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Do internowania działaczy „Solidarności” i przywódców opozycji politycznej przystąpiono jeszcze przed północą. Oddziały ZOMO wkroczyły do lokali zarządów regionalnych „Solidarności”. Zajęto również siedziby Polskiego Radia i Telewizji oraz zablokowano połączenia telefoniczne. Ograniczono swobodę przemieszczania się poprzez wprowadzenie godziny milicyjnej, zmilitaryzowany wiele instytucji, a także zawieszono prawo do strajku i działalność szkół i uczelni. Sądy zaczęły wydawać wyroki w trybie doraźnym. Większość Polaków dopiero rano dowiedziała się o wprowadzeniu stanu wojennego, kiedy Polskie Radio nadało przemówienie Wojciecha Jaruzelskiego.
Na wieść o wprowadzeniu stanu wojennego w całym kraju wybuchły strajki w dużych miastach, takich jak Gdańsk, Szczecin, Wrocław, Warszawa. Do najtragiczniejszych wydarzeń doszło 16 grudnia 1981 r. w kopalni "Wujek" w Katowicach, gdzie w czasie pacyfikacji ZOMO zastrzeliło dziewięciu górników a 23 raniło. W Gdańsku w trakcie stutysięcznej demonstracji jedna osoba zginęła, a ponad 300 było rannych. Strajkowano też w mniejszych ośrodkach. W regionie świętokrzyskim trzy dni strajkowała Huta im. Marcelego Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim, a próby strajkowe podjęto w Kieleckich Zakładach Wyrobów Papierowych, Kieleckim Kombinacie Budowlanym i Zakładach Metalowych „Predom-Mesko” w Skarżysku-Kamiennej. Jednak opór szybko został stłumiony. Po 13 grudnia zostało internowanych 368 osób z Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność”, które przetrzymywano w Kielcach w Areszcie Śledczym na Piaskach, ale też w Nowym Łupkowie, Uhercach i Gołdapi.
Ilustracje:
- Kartka z kalendarza z 13 grudnia 1981 r.
- Gen. Wojciech Jaruzelski ogłasza wprowadzenie stanu wojennego, 13.12.1981 r.
- Mirosław Domińczyk, przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Regionu Świętokrzyskiego, internowany 13 grudnia 1981 r.
- Koperty z nadrukami wytworzone przez internowanych w Areszcie Śledczym na Piaskach w Kielcach.
Źródło: Zbiory Muzeum Historii Kielc, domena publiczna.
