W sierpniu 1942 roku w Kielcach Niemcy dokonali zagłady kieleckiego getta. W dniach 20, 22 i 24 sierpnia przeprowadzono trzy wielkie deportacje. Tysiące Żydów wypędzono ze swych domów i zgromadzono na placach przy ul. Okrzei i ul. Jasnej. Tam odbywały się brutalne selekcje, którym towarzyszyły masowe egzekucje. Większość ludzi wywieziono w bydlęcych wagonach do obozu zagłady w Treblince. Łącznie życie straciło w tych dniach ponad 20 tysięcy kieleckich Żydów.
„Fatalny plac przy ulicy Jasnej, Umschlagplatz, główna scena krwawych ‘Akcji’, wyglądała jak pole bitwy. Niedaleko drewnianych szop, ustępów, na płotach były kałuże krwi, pokryte rojami much. Splamione krwią palta i plecaki, kapelusze, pojedyncze buty, modlitewniki, potrzaskane okulary i dziecięce zabawki leżały rozrzucone po ulicach.”
— wspominała Mania Feferman-Wasoff.
Po deportacjach w Kielcach pozostało około 1000 Żydów, których skierowano do obozu pracy przymusowej przy ul. Stolarskiej i Jasnej. Więźniowie ci wykonywali pracę na rzecz niemieckiej administracji i pozostali w obozie aż do 1943 roku. Część z nich zginęła w kolejnych egzekucjach, inni zostali wywiezieni do obozów koncentracyjnych. Przeżyła garstka.
Zagłada kieleckiego getta oznaczała unicestwienie niemal całej społeczności żydowskiej miasta, która przez stulecia współtworzyła jego życie gospodarcze, religijne i kulturalne.
W 2025 roku przypada 83. rocznica tych wydarzeń. Program obchodów organizowanych przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego obejmuje:
-
20 sierpnia (środa), godz. 17.00 – uroczystość główna pod Pomnikiem Menora przy al. IX Wieków Kielc,
-
22 sierpnia (piątek), godz. 18.30 – medytacja oświęcimskiej Drogi Krzyżowej w kościele pw. św. Jana Pawła II,
-
24 sierpnia (niedziela) – IX Pielgrzymka Pamięci Kielczan do Treblinki,
-
25 sierpnia (poniedziałek), godz. 17.00 – „Wędrówka Śladami Pamięci” granicami dawnego getta,
-
29 sierpnia (piątek), godz. 18.00 – koncert Marii Sławek w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu.
Obchody mają przypomnieć o tragicznej historii Zagłady i oddać hołd wszystkim ofiarom.
Fotografia - Menora. Pomnik pamięci kieleckiego getta. Źródło: wikipedia.org CC BY-SA 3.0)