Dzień 27 stycznia na całym świecie obchodzony jest jako Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu, nazywanego również Zagładą Żydów, Shoah lub Szoa. Ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 1 listopada 2005 r. dla uczczenia pamięci ofiar pochodzenia żydowskiego pomordowanych w czasie II wojny światowej przez nazistowskie Niemcy. Jako symbol pamięci wybrano datę 27 stycznia, upamiętniając w ten sposób dzień 27 stycznia 1945 r., w którym żołnierze Armii Czerwonej wyzwolili więźniów największego niemieckiego obozu koncentracyjnego i ośrodka zagłady Auschwitz-Birkenau. W Polsce główne uroczystości tego dnia odbywają się w Auschwitz-Birkenau i w Warszawie pod pomnikiem Bohaterów Getta.
W Kielcach tegoroczne uroczystości rocznicowe odbędą się przy Menorze Pamięci na terenie byłego getta przy al. IX Wieków Kielc o godzinie 17.
W kieleckim getcie utworzonym przez Niemców w kwietniu 1941 r. przebywało około 27 tys. osób z Kielc, innych miast Polski, a nawet przywiezionych z Wiednia i Pragi. Grupy robotników z getta pracowały w kieleckich zakładach, a w samym getcie Żydzi mordowani byli na ulicach, w więzieniu i na kirkucie. Za wyjście poza getto karano rozstrzelaniem. Wywożono też ludzi do obozów pracy i obozów koncentracyjnych w Buchenwaldzie, Dachau i Auschwitz. W getcie panował głód i zanotowano epidemie tyfusu. Praktyki religijne zostały zakazane, a synagogę zamieniono na magazyn i areszt. W sierpniu 1942 r. Niemcy rozpoczęli akcję mordowania mieszkańców getta, trwającą od 20 do 24 sierpnia, wywożąc 21 tys. jego mieszkańców do obozu zagłady w Treblince, a pozostałych zabijając na terenie getta i na cmentarzu żydowskim na Pakoszu. Ocalało ok. 1500-2000 osób, które pozostawiono w obozie pracy w rejonie ulic Jasnej i Stolarskiej. Rozstrzeliwano słabych i chorych, a w maju 1943 r. Niemcy wymordowali nieprzydatne w obozach żydowskie dzieci. Obozy te zlikwidowano w lipcu 1944 r., a ich mieszkańców wywieziono do obozów w Auschwitz i Buchenwaldzie oraz do obozu pracy w Częstochowie. Z 27 tys. mieszkańców kieleckiego getta ocalało jedynie ok. 500 osób, w tym ok. 200 kielczan.
Leszek Dziedzic
Ilustracja: Fotografia z wystawy „Kielce-Keltz. Historia społeczności żydowskiej”.