82. rocznica utworzenia getta w Kielcach

grafika_aktualnosci_powstanie_getta

Getto w Kielcach powstało w wyniku zarządzenia Stadthauptmanna Hansa Drechsela z 31 marca 1941 r. Wszystkim Żydom nakazano do dnia 5 kwietnia przenieść się do wyznaczonej dzielnicy, Polacy zaś w tym samym czasie mieli się stamtąd wyprowadzić. Kieleckie getto składało się z tzw. „getta dużego” położonego między ulicą Orlą, Piotrkowską, Nowowarszawską, Pocieszka i Radomską oraz z „getta małego” obejmującego teren między ulicą Bodzentyńską, Radomską i placem św. Wojciecha. Na terenie całego getta znajdowało się około 500 budynków, mogących pomieścić 15 tys. osób. Jednak ponieważ do getta skierowano też Żydów z innych miast - np. z Krakowa i Wiednia, to w połowie 1941 r. mieszkało w nim już około 27 tysięcy osób.

Warunki życia coraz bardziej się pogarszały, narastały problemy z niedoborem żywności i leków, szerzyły się choroby zakaźne. Wszystko powodowało wysoką śmiertelność - głównie wśród dzieci i osób najstarszych. By ratować ludzi przed głodem, zaczęto otwierać tanie kuchnie i powołano Komitet Doraźnej Pomocy dla Najbiedniejszych. Kara śmierci groziła Żydom opuszczającym getto bez zezwolenia, jak też osobom udzielającym im schronienia. Getto było miejscem straceń i mordów dokonywanych przez Niemców na ludności żydowskiej. Egzekucje odbywały się też na terenie cmentarza żydowskiego na Pakoszu.

Na podstawie rozkazu Reichsführera Heiricha Himlera w sierpniu 1942 r. Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince większość Żydów z kieleckiego getta. Na miejscu zamordowano około 2000 osób, w tym kobiety, dzieci i pacjentów żydowskiego szpitala. Pozostawiono przy życiu jedynie około 1500 osób, które pracowały początkowo w tzw. „małym getcie”, a następnie w obozach przyfabrycznych. Między 20-24 sierpnia 1942 r. unicestwiono niemalże całą społeczność kieleckich Żydów.

Ilustracje:
1. Mapa Kielc z zaznaczonym na szaro obszarem getta. 
2-3. Wejścia do kieleckiego getta od ul. Koziej i od strony ul. Radomskiej (obecnie ul. Warszawska). Zbiory MHKi.
4. Członkowie kieleckiego Judenratu (Żydowskiej Rady Starszych). Zbiory MHKi.
5. Żyd z kieleckiego getta. Zbiory MHKi.