82. rocznica zagłady mieszkańców kieleckiego getta

Mapa Getta

Zagłada kieleckiego getta 20-24 sierpnia 1942 r.  
Kieleckie getto powstało w wyniku zarządzenia Stadthauptmanna Hansa Drechsela z 31 marca 1941 r. Rozciągało się ono na północ od ulic Bodzentyńskiej i Piotrowskiej po ul. Pocieszka i obejmowało dzisiejsze ulice m.in. Jasną, Stolarską, Kozią, Orlą, Starowarszawskie Przedmieście i Nowy Świat. W połowie 1941 roku mieszkało w nim już około 27 tysięcy osób. W sierpniu 1942 r. na podstawie rozkazu Reichsführera Heinricha Himmlera Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince większość mieszkańców kieleckiego getta. Między 20-24 sierpnia 1942 r. unicestwiono niemalże całą społeczność kieleckich Żydów. 
W nocy z 19 na 20 sierpnia getto zostało szczelnie otoczone. O godzinie 4 rano rozpoczęła się pierwsza faza jego likwidacji. Wyganiani z domów, bici, poganiani krzykiem i szczuci psami ludzie zostali spędzeni w wyznaczone miejsca. Przez cały czas dochodziło do morderstw i egzekucji paraliżujących wszelką wolę oporu. Żydów przeznaczonych do wywiezienia przepędzono na rampę kolejową przy ul. Żelaznej, gdzie do podstawionych wagonów towarowych ładowano po 80–100 osób. Najsłabsi umierali jeszcze w czasie transportu. 20 sierpnia wywieziono do obozu zagłady w Treblince ok. 7000 Żydów. Od 20 do 24 sierpnia 1942 r. Niemcy wywieźli z Kielc około 20–21 tys. Żydów. Na miejscu zamordowano około 2000 osób, w tym kobiety, dzieci z sierocińca przy ulicy Silnicznej i pacjentów żydowskiego szpitala. Przed synagogą strzałami z bliskiej odległości Niemcy zabili około 30 kobiet w ciąży. Przy życiu pozostawiono jedynie około 1500 osób, które pracowały początkowo w tzw. „małym getcie”, a następnie w obozach przyfabrycznych. Do końca wojny wielu z nich zginęło z niedożywienia, chorób i w egzekucjach. Według niepełnych danych Holokaust przeżyło w Kielcach około 500 Żydów. 
W tym roku tradycyjnie główne uroczystości upamiętniające zagładę kieleckiego getta odbędą się 20 sierpnia.
O godz. 18.00 przy pomniku Menora uczestnicy oddadzą hołd zamordowanym Żydom, następnie, około godz. 18.40 w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu przy ul. Planty 7 odbędzie się koncert skrzypcowy w wykonaniu Marcina Króla dedykowany kieleckim Żydom.

23 sierpnia o godz. 18.00 w kościele akademickim pw. św. Jana Pawła II (ul. Wesoła 54) celebrowane będzie nabożeństwo Drogi Krzyżowej w intencji ofiar Holocaustu. 24 sierpnia o godz. 14.00 odbędzie się spacer śladami kieleckiego getta – początek przy ławeczce Jana Karskiego na ul. Sienkiewicza. Obchody zakończy w dniu 25 sierpnia Pielgrzymka Pamięci Kielczan do Treblinki - na wyjazd obowiązują zapisy poprzez formularz na stronie https://forms.gle/RSjvQq2Jexce4VVW9      

Podpisy do ilustracji:
1. Fragment przedwojennej mapy Kielc z zaznaczonym na szaro obszarem getta: po prawej małe getto. Źródło: MHKi. 
2. Wejścia do kieleckiego getta od ul. Koziej. Źródło: MHKi. 
3. Likwidacja getta. Żydzi wpędzani do wagonów pociągu przewożącego ich do obozu zagłady w Treblince, 1942 r. Źródło: zbiory Krzysztofa Urbańskiego. 
4. Zrabowane mienie żydowskie złożone na placu  św. Wojciecha, 1942 r. Źródło: MHKi.