Zwycięska bitwa żołnierzy polskich o masyw Monte Cassino miała nie tylko znaczenie militarne, lecz także ogromne znaczenie moralne i propagandowe. Większość żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, zanim wstąpiła do Wojska Polskiego, przeszła w latach 1939–1941 przez sowieckie więzienia i łagry. Po wyprowadzeniu Armii Polskiej z ZSRR przez generała Władysława Andersa w 1942 roku, sowiecka propaganda oskarżała zarówno żołnierzy Armii Krajowej, jak i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie o unikanie walki z Niemcami. Przelana polska krew na zboczach Monte Cassino zadawała kłam tym oskarżeniom – symboliczne „czerwone maki” przypominały o ofierze poniesionej przez Polaków.
W styczniu 1944 roku siły alianckie rozpoczęły ofensywę na Półwyspie Apenińskim, której celem było przełamanie tzw. Linii Gustawa – potężnie umocnionego pasa niemieckich fortyfikacji. Kluczowym punktem tego systemu obronnego było wzgórze Monte Cassino. Wojska amerykańskie i brytyjskie, mimo trzech prób zdobycia klasztoru, poniosły porażkę.
Przełomowe natarcie rozpoczęło się w nocy z 11 na 12 maja 1944 roku. Już pierwszego dnia, po zaciekłych walkach, oddziały 2. Korpusu Polskiego dowodzone przez gen. Władysława Andersa zdobyły strategiczne wzgórze 593. Silne niemieckie kontrataki zmusiły jednak polskie jednostki do wycofania się na pozycje wyjściowe. Kolejne natarcie ruszyło 16 maja. Po wyjątkowo zaciętych bojach Polakom udało się zdobyć i utrzymać cztery punkty oporu. W obawie przed okrążeniem Niemcy wydali rozkaz wycofania swoich wojsk z rejonu klasztoru. W czwartek, 18 maja 1944 roku, na ruiny klasztoru wkroczyli polscy żołnierze. Przełamanie Linii Gustawa otworzyło aliantom drogę do Rzymu, który został zajęty 4 czerwca 1944 roku.
W bitwie pod Monte Cassino walczył również kielczanin Tadeusz Kukla. W 1939 roku ukończył Państwowe Pedagogium. Gdy wybuchła wojna, przebywał na ćwiczeniach w 5. Pułku Strzelców Podhalańskich w Drohobyczu. Trafił na Węgry, gdzie został osadzony w obozie jenieckim, z którego w maju 1940 roku przedostał się do Syrii. Tam, 21 maja, wstąpił do formującej się Brygady Strzelców Karpackich, gdzie pełnił funkcję działonowego w plutonie moździerzy. Po upadku Francji został przeniesiony do Palestyny, a następnie do Egiptu. Brał udział w obronie Tobruku od 21 sierpnia do 10 grudnia 1941 roku. Następnie został przydzielony do 1. Karpackiego Pułku Artylerii Lekkiej wchodzącego w skład 3. Dywizji Strzelców Karpackich. W dniach 11–29 maja 1944 roku uczestniczył w walkach o przełamanie Linii Gustawa i zdobycie klasztoru Monte Cassino. Do Polski powrócił 18 października 1947 roku. Od 1949 aż do 1967 roku pracował w kieleckim „Plastyku”. Zmarł 1 lutego 1988 roku.
Ilustracje:
Polska i brytyjska flaga na ruinach klasztoru Monte Cassino
Żołnierze polscy pod Monte Cassino
Gen. Władysław Anders pod Monte Cassino
Walki 2. Korpusu Polskiego pod Monte Cassino
Poświęcenie Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino
Tadeusz Kukla
Niemiecka ulotka propagandowa z okresu bitwy pod Monte Cassino
Źródła: NAC, OMPiO, domena publiczna
